both sides now

Lời tác giả: Để khuấy động phong trào văn thơ cho blog Góc Thương Mại, cũng như để giải khuây cho Quý Đồng môn, T. xin gửi đến blog một bài viết ngắn. Bài viết có thể là vụng về, nhưng chắc chắc một điều, khi viết T. đã viết với tất cả những cảm xúc thật nhất của con tim. Xin Quý Đồng môn vui lòng lượng thứ! 

BOTH SIDES NOW 

Một sinh viên cũ mà tôi từng hướng dẫn làm đồ án tốt nghiệp, quê ở một tỉnh miền Trung xa xôi, ra trường đã 2 năm kể với tôi: …cái đất Sài Gòn này em ngán quá rồi Cô ơi. Đi đâu cũng thấy những mưu mô toan tính. Mua có bịch dâu tây ngoài vĩa hè, mang về mở ra bên trong hư hết trơn. Buổi tối có hôm xe hư em phải đi xe ôm, trên đường đi nói chuyện với ông xe ôm rất vui, vậy mà đến trước cửa nhà, ông ta giựt mất cái ví của em chạy mất tiêu, còn xô em té đau điếng. Đến cô bạn gái dân Sài Gòn mới quen cũng chỉ chăm chăm hỏi: Anh có đi làm công ty nước ngoài không? Anh có nhà riêng chưa? Lương Anh bao nhiêu ?... Làm em điên tiết, delete cô ta ngay thôi. Xe cộ thì chen chúc đầy đường, khói xe thì mù mịt… muốn stress luôn. 

Môi trường Xây dựng ở đất Sài Gòn thật lắm phức tạp. Trực tiếp đụng đến đồng tiền trong cái nguồn vốn lớn lao đổ vào một công trình xây dựng, ai mà chả động lòng tham. Hồi mới ra nghề em bị lãnh bao nhiêu là cú lừa. Ông sếp kêu mình ký, ngây thơ ký vào mà không hiểu ất giáp gì…Đám thợ kêu ca vợ ốm, con đau sao mà khổ quá, em lại ký giấy cho họ tạm ứng lương, thế là biến ngay lập tức. Đến thủ kho là một người quen cùng quê, cũng thông đồng với các chủ vựa đổ vật tư qua mặt em vù vù. Hồi đó em cả tin, nghĩ con người ta đâu mà xấu xa thế. Hết dám nhìn đời màu hồng, mà nhìn đời bằng cặp mắt cú vọ, như thể luôn nhớ đến cái câu nói: “người ta lương thiện là vì chưa có dịp gian” hoặc :” lương thiện vì chưa được trả đúng giá”….

…Ủa, vậy Em vẫn còn ở đất Sài Gòn này làm chi dzậy?... 

Nhìn khuôn mặt em rắn rỏi, cặp mắt không còn trong vắt như ngày nào, các câu hát của bài Both sides now như xoay tròn trong đầu và muốn bật ra thành lời. Lần đầu tiên, tôi nghe bài này vào năm 1970 do nữ ca sĩ Joni Mitchell trình diễn với cây ghita thùng, giọng ca thật nhẹ nhàng. Sau đó, năm 1973 ban nhạc the Dreamers với các con của Phạm Duy trình bày. Thái Hiền với giọng ca hơi “chua” cùng giọng bè phụ họa của Duy Quang, Duy Cường cũng làm tôi rất thích thú, nhất là phần lời Việt do Phạm Duy viết. Hồi đó, đang trên ghế nhà trường, đời toàn màu hồng, tôi như muốn uống vào lòng các lời ca giản dị : Bows and flows of angel hair. And ice cream castles in the air. And feather canyons ev’ry where. I’ve looked at cloud that way… Được viết qua lời Việt là : Mây xây lầu đài trên cõi trùng. Nhẹ nhàng như bông chuyển thành tơ buông. Mây như tóc thần uốn trên màn không. Tôi cho mây đẹp vô cùng… 

Các giấc mộng đời tươi đẹp được trôi qua từng ngày, từng ngày trên ghế nhà trường. Không toan tính, hông dối gian, trải lòng cùng bạn bè mà không sợ thua thiệt. Trên con đường đến trường có lẽ chả có con sói nào rình rập cô bé Quàng khăn đỏ, mà toàn là… Bows and flows of angel hair…Hoặc là : Moons and Junes and ferries wheels. The dizzy dancing way you feel. As ev’ry fairy tale comes real. I’ve looked at love that way..Như bao nhiêu chuyện thần tiên đẹp. Này là yêu anh này là yêu em. Bao nhiêu khát vọng bấy nhiêu chờ mong. Tôi cho cõi đời dễ dàng… Anh chàng hàng xóm cứ hát như gào la cái bài hát thật ra rất nhẹ nhàng này. Hay là anh đã lãnh quá nhiều cú lừa và nhìn thấy ở bài hát cái side phía bên kia thôi chăng ? Còn tôi thì lẩm nhẩm bài hát một cách mơ mộng suốt ngày là vì tôi cũng chỉ nhìn vào cái side phía bên này chăng ? Có lẽ vậy, mỗi người đứng bên một side mà kênh kênh nhau khi lỡ nhìn chạm vào cặp mắt nhau mỗi lúc đi ngang nhà. Cho đến cuối năm 1974 anh lên đường nhập ngũ, cuộc chiến đang hồi khốc liệt vào giai đoạn chót. Gia đình anh sau đó dời đi. Mất liên lạc . Tiếng hát của Joni Mitchell, của Thái Hiền và của anh Hàng xóm thường vang trong đầu tôi mỗi khi tôi phải đứng về một side nào đó trong cái cuộc sống ngày càng đa đoan khi ta không còn ở ghế nhà trường nữa. 

Phía side màu đen thì như thế này: …But now they only block the sun They rain and snow on ev’ry one So many things I would have done know. But cloud got in my way …Nhưng nay mây thay mầu trên khắp trời Từng làn mây đen về làm mưa rơi Bao nhiêu những điều tôi vẫn hằng mơ. Theo mây tan về tít mù…Những dư vị đắng ngắt trong lòng khi mình lãnh những trái đắng do sự cả tin. 

Em đã quá “già” để cần một lời khuyên, em kể chỉ là để nhẹ lòng . Em còn nói: …Cô làm việc trong môi trường giáo dục, chắc Cô đâu có bị đụng chạm mặt trái của cuộc đời ?... Còn tôi thì không muốn kể cho em là đã bao lần tôi phải nhảy sang side màu đen để chiến đấu trong cuộc đời này. 

Rồi những khi loay hoay mãi bên side màu hồng để lãnh những vấp ngã đau, cú nhỏ lẫn cú lớn ngay trên mảnh đất Sài Gòn này. Nhưng có một điều, tôi chưa bao giờ nguyền rủa đất Sài Gòn này như em. Cái mảnh đất Sài Gòn đáng yêu và đáng ghét, nhưng nó đã lỡ chứa hết cả trái tim của tôi mất rồi !.. Những ngày tháng lang thang trên những mảnh đất xinh tươi khác, linh hồn tôi đã bao lần khóc nức nở đòi quay về mảnh đất đẹp lẫn không đẹp này đấy thôi. 

Thôi thì hãy: I’ve looked at clouds from both sides now from up and down. And still somehow. It’s cloud illusions I recall. I really don’t know clouds at all. Nay tôi xin nhìn mây đến hai lần Nhìn khắp xa gần Nhưng vẫn cho rằng Đám mây đám mây mông lung ảo huyền Ôi mây ôi mây là gì… Mây huyền. Side màu hồng, side màu đen. Hãy nhìn cho rõ cả hai phía. Nhưng hãy cho tôi được trở về đứng trên bục giảng hoặc trở về căn nhà trong hẻm nhỏ, trở về cái Góc Thương mại bé tí xíu để được đắm mình bên phía side màu hồng. Còn em, chắc em cũng phải có những nơi chốn nào để trở về phía bên này sau những lúc miệt mài “chiến đấu” bên phía side màu đen ? Chúc em mọi sự tốt lành trong những ngày Em còn sống trên cái mảnh đất Sài Gòn này. 

Sài Gòn, tháng Ba/ 2012 

Thôn Nữ.

--